تروما به معنای تجربه‌ی شخص از یک واقعه‌ی ناگوار و شوک‌آور است که ممکن است باعث بروز عواطف شدیدی مانند ترس، وحشت، ناراحتی یا بی‌اعتمادی شود. این تجربه‌ها ممکن است شامل حوادث مانند حوادث رانندگی، تجربه‌ی زندگی در مناطق جنگی، بلایای طبیعی مثل زلزله و تندباد، تجربه‌های سوء در کودکی مانند آزار و اذیت جسمی و روحی، یا سایر وقایعی باشند که برای فرد تحمیل کننده و شوک‌آور بوده‌اند.
تروما ممکن است به صورت فیزیکی و یا روانی بوده و تأثیرات آن بر زندگی فرد مختلف باشد. افراد ممکن است به دلیل تجربه‌های تروماتیک خود با مشکلاتی مانند اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب، مشکلات روابطی، مشکلات در تمرکز و توجه، و یا اختلالات رفتاری مواجه شوند. درمان تروما ممکن است شامل مشاوره روان‌شناسی، روش‌های تحریک مجدد ذهنی، داروها و ترکیبات مختلف درمانی، و همچنین حمایت اجتماعی و خانوادگی باشد تا فرد بتواند از تجربه‌های تروماتیک خود بهبود یابد و زندگی بهتری را دوباره بسازد.
در ادامه قصد داریم به آشنایی با انواع و علائم تروما بپردازیم. با مجله اینترنتی ایکو همراه باشید.
انواع تروما
تروما به صورت عمومی به هر نوع اتفاق ناگواری که برای فرد شوک‌آور و مخرب باشد و باعث تحمیل صدمات جسمی و یا روانی به او شود، اطلاق می‌شود. انواع تروما می‌توانند بسیار متنوع باشند و شامل موارد زیر می‌شوند:
۱. ترومای فیزیکی:
- حوادث و آسیب‌های بدنی: مانند حوادث رانندگی، آتش‌سوزی، سقوط و…
- اعتدالات جسمی: مانند حوادث ورزشی یا تصادفات جسمانی ناگهانی.
۲. ترومای روانی:
- تروماهای جنگی: تجربه‌های نظامی و شرایط نبرد.
- تجربه‌های طبیعی ناگوار: مانند زلزله، طوفان، سیل و …
- تجربه‌های اجتماعی: مثل آزار و اذیت، آسیب‌های روحی و …
- بیماری‌های مزمن: مانند سرطان، بیماری‌های تنفسی و …
۳. تروماهای کودکی:
- آزار و اذیت: فیزیکی، جنسی یا روانی.
- به دنیا آمدن با شرایط سخت: مانند پریماتوریته یا مشکلات سلامت در کودکی.
۴. ترومای اجتماعی:
- تبعیض نژادی یا فرهنگی: تجربه‌های تبعیضی در جامعه.
- فقدان عزیزان: مثل از دست دادن عزیزان به دلیل مرگ یا جدایی.
هر یک از این انواع تروما ممکن است به صورت موقت یا دائمی تأثیر بگذارند و نیاز به مداخله‌های درمانی مناسب دارند تا فرد بتواند با آن‌ها مقابله کند و از تاثیرات آن‌ها بهبود یابد. درمان تروما ممکن است شامل مشاوره روان‌شناسی، درمان‌های دارویی، تحریک مجدد ذهنی (برای تروماهای روانی)، و حمایت اجتماعی و خانوادگی باشد.
اگر می خواهید درباره واقعیت درمانی بدانید مقاله موجود در سایت ایکو را مطالعه کنید.
علائم تروما
علائم تروما می‌توانند بسته به نوع و شدت تروما، متفاوت باشند و در افراد مختلف ممکن است به شکل‌های مختلفی ظاهر شوند. این علائم ممکن است برای مدت کوتاهی یا به صورت مداوم حضور داشته باشند. برخی از علائم رایج تروما عبارتند از:
- اضطراب و نگرانی مداوم: شخص ممکن است دائماً در وضعیت نگرانی باشد و احساس تهدید کردن برای زندگی خود داشته باشد.
- افزایش واکنش های فیزیولوژیک: از جمله افزایش ضربان قلب، تنفس سریع، عرقزنی، لرزش، گیجی و احساس ناخوشایند در دستگاه گوارش.
- خواب آشفته و مشکلات در خواب: ممکن است شامل کابوس‌ها، بیدار شدن در وسط شب با استرس شدید و مشکلات در خواب بی‌سابقه باشد.
- اختلالات خلقی: شامل افسردگی، اضطراب، وحشت، عصبانیت ناگهانی، و یا حتی بی‌احساسی می‌شود.
- اجتناب از محیط‌های یا وقایعی که به تروما مرتبط هستند: شخص ممکن است سعی کند که از موقعیت‌ها، اشخاص یا اشیاءی که یادآور تروما است، دوری کند.
- افزایش استفاده از مواد مخدر یا الکل: برخی افراد ممکن است به دلیل کاهش احساسات ناشی از تروما، به استفاده بیش از حد از مواد مخدر یا الکل روی آورند.
- مشکلات در تمرکز و حافظه: افراد ممکن است دشواری در تمرکز بر مسائل روزمره یا به یاد آوردن جزئیات داشته باشند.
- افزایش خطرات خودآسیب رسانی: برخی افراد ممکن است به دلیل اضطراب و ناراحتی شدید که به دلیل تروما برای آن‌ها ایجاد شده، به خودآسیب رسانی دست بزنند.
این علائم ممکن است به صورت همزمان یا به صورت تنها در شخص مشاهده شوند. در صورت داشتن این نوع علائم و یا شواهدی از تروما، بهتر است که فرد به مشاوره و درمان تخصصی مراجعه کند تا کمک لازم را در مدیریت تروما و بهبود وضعیت خود دریافت کند.
درمان تروما
درمان تروما به شیوه‌ها و روش‌های مختلفی انجام می‌شود که به شناسایی، مدیریت و کاهش تأثیرات ناشی از تجربه‌های تروماتیک کمک می‌کند. تحریک مجدد ذهنی (Exposure Therapy) این روش شامل مواجهه آرام و تدریجی فرد با موقعیت‌ها و محیط‌هایی که ترس و استرس را ایجاد می‌کند، است. این مواجهه کنترل شده و با همراهی توجه و حمایت متخصص انجام می‌شود تا فرد به تدریج احساس اطمینان و کنترل بیشتری در برابر ترس و استرس کسب کند.
روان‌درمانی مبتنی بر شناخت (Cognitive-Behavioral Therapy – CBT) این روش به فرد کمک می‌کند تا باورها و تفکرات منفی و ناکارآمد خود را شناسایی و تغییر دهد. CBT شامل تکنیک‌هایی برای کاهش افکار منفی، تغییر الگوهای تفکری و یادگیری مهارت‌های مدیریت استرس است.
مشاوره می‌تواند به صورت انفرادی یا در گروه‌های کوچک انجام شود، به ویژه در مواردی که ارتباط و حمایت اجتماعی می‌تواند در بهبود وضعیت فرد موثر باشد. در موارد شدید تروما، ممکن است پزشک داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب یا داروهایی که برای کنترل سردرد، خواب نامنظم یا دیگر علائم فیزیولوژیک تجویز می‌شوند، نسخه دهد. آموزش تکنیک‌های تنفس عمیق و تمرینات آرامش می‌توانند به فرد کمک کنند تا در مواجهه با استرس و اضطراب بهتر مدیریت کند و حالت ذهنی بهتری را تجربه کند. حمایت از خانواده و افراد معاشرتی می‌تواند نقش مهمی در بهبود وضعیت فرد بازی کند. ایجاد یک شبکه حمایتی و محیط امن و معاونتی برای فرد می‌تواند در افزایش اعتماد به نفس و بهبود عملکرد روزمره کمک کند.
تغذیه بهینه و فعالیت‌های ورزشی منظم می‌توانند به بهبود وضعیت فیزیکی و روحی فرد کمک کنند و احساس بهتری را ایجاد کنند. آموزش به فرد مهارت‌هایی برای مدیریت استرس و مواجهه با موقعیت‌های دشوار می‌تواند در کاهش اثرات منفی تروما موثر باشد. در هر صورت، انتخاب روش‌های درمانی بستگی به نوع و شدت تروما، علائم حاضر، و تجربه فرد دارد. مهم است که درمان تحت نظارت و هدایت متخصصان بهداشت روانی انجام شود تا بتوان بهبودی مستدام و بهینه را برای فرد فراهم کرد.
نظرات کاربران