دندان عقل، آخرین دندانی است که در دهان رشد می کند و معمولاً بین سنین ۱۷ تا ۲۵ سالگی ظاهر می شود. بسیاری از افراد با شنیدن نام دندان عقل، به یاد درد، التهاب یا جراحی می افتند. اما آیا واقعاً همیشه لازم است دندان عقل را بکشیم؟ چه زمانی کشیدن آن ضروری است و چه زمانی میتوان از آن صرف نظر کرد؟
اگر می خواهید زمانی کشیدن دندان عقل را باهم بررسی می کنیم. با مجله اینترنتی ایکو همراه باشید.
دندان عقل چیست و چرا رشد میکند؟
دندان عقل یا مولر سوم، آخرین دندان آسیای بزرگ در هر قوس دندانی (بالا و پایین) است. به طور کلی، یک فرد بالغ امکان دارد چهار دندان عقل داشته باشد، اما بعضی افراد کمتر یا بیشتر از این تعداد دارند یا اصلاً دندان عقل درنمی آورند.
دندان های عقل در دوران گذشته برای جویدن غذاهای خام و سخت الزامی بودند، اما با تکامل انسان و تغییر رژیم غذایی، فک انسان کوچکتر شده و فضای کافی برای رشد این دندان ها باقی نمانده است.
چرا رشد دندان عقل مشکل ساز می شود؟
به دلایل زیر، رشد دندان عقل بیشتر با درد، التهاب و سایر مشکلات همراه است:
- عدم وجود فضای کافی در فک
- رشد نامناسب یا زاویه دار دندان عقل
- گیر کردن دندان زیر لثه یا استخوان فک (نهفتگی)
- فشار به سایر دندان ها و تغییر نظم آن ها
علائم مشکل دار بودن دندان عقل
اگر یکی از علائم زیر را تجربه می کنید، امکان دارد زمان کشیدن دندان عقل فرارسیده باشد:
- درد در ناحیه عقب دهان یا فک
- التهاب یا تورم لثه ها
- بوی بد دهان یا طعم ناخوشایند در دهان
- پوسیدگی دندان مجاور
- سر درد یا گوش درد بی دلیل
- ایجاد کیست یا عفونت اطراف دندان نهفته
- ایجاد فشار و نامرتب شدن سایر دندان ها
چه زمانی دندان عقل را بکشیم؟
کشیدن دندان عقل در موارد زیر کاملاً الزامی است:
1. دندان عقل نهفته یا نیمه نهفته
زمانی که دندان به طور کامل رشد نمیکند و قسمتی از آن در استخوان یا لثه گیر میافتد. در این حالت امکان دارد بافت های اطراف دندان ملتهب شوند و عفونت یا کیست ایجاد شود.
2. فشار به سایر دندان ها
دندان عقل امکان دارد با فشار به دندان های کناری، آن ها را جابجا کرده و باعث به هم ریختگی نظم دندان ها شود. این موضوع خصوصاً برای کسانی که ارتودنسی کردهاند بسیار مهم است.
3. عفونت و التهاب لثه اطراف دندان عقل
در صورت تمیز نشدن کامل اطراف دندان عقل، میکروب ها تجمع پیدا کرده و باعث عفونت یا التهاب می شوند. این وضعیت که با درد، تورم و حتی تب همراه است، باید جدی گرفته شود.
4. پوسیدگی دندان عقل یا دندان مجاور
به علت دشوار بودن تمیز کردن دندان عقل، احتمال پوسیدگی آن یا دندان های کناری بسیار بالاست. اگر درمان ممکن نباشد، کشیدن بهترین راه حل است.
در یکی از مقالات سایت ایکو به درمان دندان درد در خانه پرداخته ایم. جهت کسب اطلاعات بیشتر می توانید این مقاله را مطالعه کنید.
5. تشکیل کیست یا تومور
در موارد نادر، دندان عقل نهفته امکان دارد باعث تشکیل کیست شود. این کیست میتواند به استخوان فک آسیب برساند و ساختار دهان را به هم بزند.
چه زمانی نیازی به کشیدن دندان عقل نیست؟
در شرایط زیر میتوان دندان عقل را نگه داشت:
- دندان عقل کاملاً در آمده، صاف و در ردیف سایر دندان هاست.
- فک فضای کافی برای رشد آن داشته و به دندان های مجاور فشار وارد نمی کند.
- بیمار هیچ درد، التهاب یا نشانه ای از مشکل ندارد.
- تمیز نگه داشتن دندان عقل ممکن است و پوسیدگی مشاهده نمیشود.
تشخیص دندان عقل مشکل دار چگونه انجام می شود؟
تشخیص توسط دندان پزشک از طریق بررسی علائم و تصویربرداری رادیولوژی (پانورامیک) انجام می شود. این تصاویر به پزشک کمک میکند وضعیت دندان عقل، زاویه رشد آن، نزدیکی به عصب و احتمال نهفتگی را ارزیابی کند.
بهترین سن برای کشیدن دندان عقل چه زمانی است؟
بهترین سن برای خارج کردن دندان عقل بین ۱۶ تا ۲۵ سالگی است. در این سنین، استخوان فک نرم تر بوده و جراحی آسان تر انجام می شود و احتمال عوارض کمتر است. هرچه سن بالاتر میرود، احتمال جوش خوردن استخوان، سخت تر شدن جراحی و افزایش دوره بهبودی وجود دارد.
مراحل کشیدن دندان عقل چگونه است؟
1. آمادگی اولیه و بی حسی
ابتدا ناحیه مربوطه با داروی بی حسی موضعی، بی حس می شود. در بعضی موارد، خصوصاً در جراحی های پیچیده، از بیهوشی عمومی یا آرام بخش استفاده می شود.
2. جراحی یا کشیدن ساده
- اگر دندان بیرون زده باشد، معمولاً به صورت ساده کشیده می شود.
- اگر دندان نهفته باشد، جراحی لازم است که شامل برش لثه، خارج کردن بخشی از استخوان و در نهایت خارج سازی دندان است.
3. بخیه و مراقبت بعد از کشیدن
بعد از کشیدن، محل دندان بخیه زده می شود و دستورالعمل هایی برای مراقبت داده می شود.
اگر می خواهید با پلاک دندان آشنا شوید مقاله موجود در سایت ایکو را مطالعه نماید.
مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل
مراقبت درست بعد از جراحی، نقش مهمی در پیشگیری از عفونت، خونریزی و درد دارد. در ادامه بعضی نکات مهم آمده است:
نکات مهم:
- گاز استریل را تا ۳۰-۶۰ دقیقه نگه دارید.
- تا ۲۴ ساعت از شست وشوی دهان خودداری کنید.
- از مکیدن، فوت کردن یا نوشیدن با نی خودداری کنید (امکن دارد باعث باز شدن لخته شود).
- تا چند روز غذاهای نرم و سرد مصرف کنید.
- از کشیدن سیگار و نوشیدنی های الکلی پرهیز کنید.
- در صورت نیاز از مسکن و آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک استفاده کنید.
- کمپرس یخ را برای کاهش تورم استفاده کنید.
عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل
در بیشتر موارد کشیدن دندان عقل بی خطر است. اما بعضی عوارض احتمالی عبارتند از:
- درد و ورم موقت
- خونریزی خفیف تا چند ساعت
- خشکی حفره (Dry Socket) در صورت از بین رفتن لخته خون
- عفونت ناحیه جراحی
- آسیب به عصب فکی (در موارد خاص)
در صورت مشاهده علائمی مثل تب، چرک، بوی بد دهان یا درد شدید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
دندان عقل لزوماً دشمن دهان و دندان شما نیست، اما در بسیاری از موارد میتواند باعث بروز درد، عفونت، پوسیدگی و مشکلات ساختاری شود. اگر دندان عقل شما در حال رشد است یا قبلاً علائمی مثل درد، التهاب یا فشار به سایر دندان ها را تجربه کردهاید، حتماً به دندان پزشک مراجعه کنید.
نظرات کاربران